پایگاه اطلاع رسانی سعید رضائی

توضیحات لغوی:

*خلوت: مکان خالی از اغیار.                                                                                                                             

*انجمن: مجلس، مجمع دوستان.                                                                                                               

*نگین سلیمان: انگشتری  حضرت سلیمان که بر آن نقش اسم اعظم حک بود و دیوی آن را بربود ومدت محدودی در انگشت کرده به سلطنت پرداخت.                                                                                                

*اهرمن:دیوی که انگشتر حضرت سلیمان را ربود.                                                                                                       

*حریم: حایر، محوطه اطراف حرم که ایاب وذهاب در آن مستم اجاره مخصوص با شرایط خاص است.

*رقیب:مراقب ، نگهبان ، مدعی عشق.                                                                                                             

*حرمان:نومیدی، بی نصیبی.                                                                                                                                

*همای:هما ، نام مرغی که خوراکش استخوان بوده و قدما آن را مرغ سعادت دانسته و معتقد بودند سایه او بر سر هرکس بیفتد او خوشبخت شده وبه سلطنت می رسد.                                                                                                  

*سایه شرف: سایه یی که مجد وبزرگی می آورد .                                                                                           

*طوطی کم از زغن باشد: (استعاره ) دانا وهنرمند، بی ارزش تر از نادان بی هنر باشد. زغن نوعی کلاغ به نام زاغچه و گوشتخوار است.                                                                                                                                            

*شوق: اشتیاق ، میل وآرزومندی.                                                                                                                                

* سوز:سوزش ، گرما وحرارت.                                                                                                               

*سوسن اگر ده زبان. :سوسن نام گلی است به چند رنگ ونوع سفید آن به سوسن آزاد معروف و پنج گلبرگ و پنج کاسبرگ ، همگی مشابه هم وسفید رنگ دارد وبدین سبب به ده زبانی معروف شده است.                                              

*مهر بر د هان : با دهان بسته ، دهان خاموش.

معانی ابیات غزل

(1)خلوت ، به شرط آنکه یار من همدم باشد دلپذیر است نه اینکه من در سوز وگداز باشم واو به مانند شمع برای اهل مجلس نور افشانی کند.                                                                                                                      

(2)من،  آن انگشتری حضرت سلیمان (یار ) را که گهگاهی در اختیار دیو( دیگران ) باشد به هیچ بهایی نمی پذیرم.

 (3) خدایا مپسند  که در محوطه دیدار دوست ، رقیب از نزدیکان بوده و بهر من نومیدی ودوری باشد.                             

(4) به مرغ هما بگو که هر گز سایه شرف و اعتبار خود را بر شهری که در آن ارزش طوطی کمتر از کلاغ است مینداز.                                                                                                                                                                             (5)  نیازی به بازگو کردن شرح اشتیاق نیست . زیرا حال دل آتش گرفته را از خلال سوز وگدازی که در سخن است می توان دریافت.                                                                                                                          

 (6) شوق خیال رسیدن به کوی تو از سر بیرون نمی رود . آری چنین است که دل بی قرار غریب همیشه به سوی وطن خود تمایل دارد.                                                                                                                          

(7) اگر حافظ به مانند گل سوسن ده زبان  هم داشته باشد در حضور تو به مانند غنچه مهر سکوت بر لب دارد.

ز بسم الله چیزی نیست بهتر                     نهادم تاج بسم الله بر سر

خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی  ملقب به لسان‌الغیب و ترجمان الاسرار  شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیش‌تر شعرهای او غزل هستند که به غزلیات حافظ شهرت دارند.

 دریافت فایل صوتی
توضیحات:

   مهجوری: دوری، جدایی، جداماندگی.

 روا می داری: جایز می شماری.

برِ خویش: نزد خویش، پهلوی خویش.

بادیه: صحرای بی آب و علف.

زلالی: آب زلالی.

به امیدی که . به خدا می داری: در برابر انتظاری که از خدا داری.

بِحِل کردن: حلال کردن، عفو و بخشش کردن.

مرا می داری: مرا نگاه می داری، با من رفتار می کنی.

حضرت: محل حضور، درگاه والا.

حضرت سیمرغ: آنجا که سیمرغ حضور دارد، بارگاه سیمرغ، کوه قاف.

جولانگاه: جای گردش و تاخت و تاز.

عرض: آبرو، حیثیت.

زحمت ما می داری: مزاحم ما می شوی.

تقصیر: کوتاهی کردن، خطا و گناه و قصور.

پایه: مقام و مرتبه.

به خدمت: در ازاء خدمت.

عطا: بخشش.
 
شرح ابیات:

(1) ای آنکه جدایی و دوری عاشقان را روا دانسته و چاکران خود را از پیش خود دور می کنی.

(2)   در برابر چشم داشتی که تو هم به عنایت الهی داری، تشنه کام وادی عشق را با آب دیداری مدد رسان.

(3)   جانا، دلم را ربودی و تو را حلال کردم اما از دل من بهتر از من نگهداری و با او بهتر از من رفتار کن.

(4)   اگر تو جایز می دانی بدان اما، هم پیاله های دیگر ما که از جام ما باده می نوشند برای ما قابل قبول و تحمل نیست.

(5)   ای مگس، بارگاه سیمرغ محل پرواز و تاخت و تازتو نیست (با این کار) هم آبروی خود را برده و هم ما را رنجیده خاطر می کنی.

(6)    تو به خاطر خطا و قصور خود از فیض این درگاه محروم شده یی از دست چه کسی گله و ناله و برای چه داد و فریاد می کنی.

(7)   حافظ، در برابر خدمت و حسن عمل، از پادشاهان مقام و منصب طلب می کنند. تو که در این راه کار و کوششی نکرده یی برای چه چشم داشت بخشش داری