توضیحات لغوی:
*خلوت: مکان خالی از اغیار.
*انجمن: مجلس، مجمع دوستان.
*نگین سلیمان: انگشتری حضرت سلیمان که بر آن نقش اسم اعظم حک بود و دیوی آن را بربود ومدت محدودی در انگشت کرده به سلطنت پرداخت.
*اهرمن:دیوی که انگشتر حضرت سلیمان را ربود.
*حریم: حایر، محوطه اطراف حرم که ایاب وذهاب در آن مستم اجاره مخصوص با شرایط خاص است.
*رقیب:مراقب ، نگهبان ، مدعی عشق.
*حرمان:نومیدی، بی نصیبی.
*همای:هما ، نام مرغی که خوراکش استخوان بوده و قدما آن را مرغ سعادت دانسته و معتقد بودند سایه او بر سر هرکس بیفتد او خوشبخت شده وبه سلطنت می رسد.
*سایه شرف: سایه یی که مجد وبزرگی می آورد .
*طوطی کم از زغن باشد: (استعاره ) دانا وهنرمند، بی ارزش تر از نادان بی هنر باشد. زغن نوعی کلاغ به نام زاغچه و گوشتخوار است.
*شوق: اشتیاق ، میل وآرزومندی.
* سوز:سوزش ، گرما وحرارت.
*سوسن اگر ده زبان. :سوسن نام گلی است به چند رنگ ونوع سفید آن به سوسن آزاد معروف و پنج گلبرگ و پنج کاسبرگ ، همگی مشابه هم وسفید رنگ دارد وبدین سبب به ده زبانی معروف شده است.
*مهر بر د هان : با دهان بسته ، دهان خاموش.
معانی ابیات غزل
(1)خلوت ، به شرط آنکه یار من همدم باشد دلپذیر است نه اینکه من در سوز وگداز باشم واو به مانند شمع برای اهل مجلس نور افشانی کند.
(2)من، آن انگشتری حضرت سلیمان (یار ) را که گهگاهی در اختیار دیو( دیگران ) باشد به هیچ بهایی نمی پذیرم.
(3) خدایا مپسند که در محوطه دیدار دوست ، رقیب از نزدیکان بوده و بهر من نومیدی ودوری باشد.
(4) به مرغ هما بگو که هر گز سایه شرف و اعتبار خود را بر شهری که در آن ارزش طوطی کمتر از کلاغ است مینداز. (5) نیازی به بازگو کردن شرح اشتیاق نیست . زیرا حال دل آتش گرفته را از خلال سوز وگدازی که در سخن است می توان دریافت.
(6) شوق خیال رسیدن به کوی تو از سر بیرون نمی رود . آری چنین است که دل بی قرار غریب همیشه به سوی وطن خود تمایل دارد.
(7) اگر حافظ به مانند گل سوسن ده زبان هم داشته باشد در حضور تو به مانند غنچه مهر سکوت بر لب دارد.
حکایتی بسیار زیبا از گلستان سعدی با صوت و توضیحات
، , ,بی ,سلیمان ,حضرت ,سوسن ,که در ,به مانند ,حضرت سلیمان ,آن را ,بوده و